I met the artist Anne Mariën in a rural suburb of the city Mechelen, Belgium, where she lives and works. I was first introduced to her via the Royal Lucasgilde, the artist guild established in 1886 that she is a member of, when I was in the process of doing research in preparation of a group exhibition for the Cultural Center of Mechelen in 2017. In her studio, some of the artworks reminded me of the watercolors of Mary Abbott (1921 – 2019), one of the pioneering women in the field of abstract painting, who similarly employed vibrant colors and energetic brushstrokes to create emotional abstractions of nature. Other artworks struck me with their authenticity and intensity: explosions of paint, as if you were looking at something that was innately restless and stemming from the depths of a visionary soul. Anne Mariën paints the unpaintable.

Up until the age of forty, Mariën didn’t receive a formal art training and would only occasionally make drawings and sketches on her travels and vacations. In 2000, when a newspaper published an advertisement from the local artist and activist Frans Croes (1936 – 2011) that announced that he was looking for students, she signed up. For two years on each Sunday morning she traveled to the house of Croes located in the idyllic hamlet of the Zennegat, a confluence of three rivers, to paint, draw and philosophize about life in his attic studio. It isn’t certain how much of an early influence the artist had on Mariën (his work is described as inspired by mysticism, esotery, symbolism and eroticism), but when she showed him an abstract expressionist painting, her first ever, Croes enthusiastically called it “an orgasm”. From that moment, Mariën understood that the artistic motivation that she had felt deep inside of her for such a long time, and the language of expression that she was searching for, now had come together sensibly. Like it was for Mary Abbott, for Anne Mariën too, abstraction “just hit me”. And it can be said that it was the weekly sessions in the studio of Croes that guided her towards her own light. In her words, Mariën recalls that “Frans Croes joined me on my path to the discovery of my artistic language. He taught me to be brave and to source my own inspiration”. With this artistic liberation achieved, he further advised the artist to always stay faithful to her own individuality, to not comply with the dogmas of the academic world (where she would continue her training), and admitted that he can’t teach her anything anymore. So to speak, the true artist Anne Mariën was born out of that painted “orgasm”. The climaxes in the art of Mariën are not sexual. Instead, they relate to a primeval force, to the origin of life, and nature.

The paintings of Anne Mariën are never based on one single image (of nature) but rather on a collection of experiences and impressions that she receives on her journeys, that grab her attention, that she internalizes, almost spiritually, and that she naturally recalls in the process of painting. In fact, in this hides an aspect of her oeuvre that so far has been underexposed. Mariën can be called an artist-traveler. Her wanderings don’t only inspire her work but it depends on them. Nature’s diversity and constant flux, its formidable force, light, colors, exoticness, vastness and immersiveness can be only experienced fully by exploring the outdoors. Her travels to places that are known for their breathtaking sceneries include countries such as: Norway, Ireland, Greece, Spain, Portugal, France, Croatia, Slovenia, Czech Republic, Vietnam, Thailand, Panama, Argentina, Ecuador, Jordan, Cape Verde, Uganda, and the United States, among others. Back at home, the artist’s studio then functions as a meditation space where an introspective journey takes place that is inspired by the physical experiences she gained on the road, as much as it is also the arena for new creation. For the artist, her paintings recall the physical exposure to the elements of nature; a subject that can’t be illustrated figuratively but can only be experimented with in personalized abstract expressions. In a letter to the artist, the former Council of Culture of Mechelen, art collector and friend, Frank Nobels, wrote that “the oeuvre (of Anne Mariën) cannot be defined by one word. She is an authentic artist who is self-critical. She explores, pushes her boundaries and embarks on creative adventures. Each artwork can be described as a spirited attempt to grasp the totality of life”. Experimentation is thus important for the type of work that Mariën is committed to. Experimentation essentially undermines the idea of the ability to control the painting, and as such, she remarks that her artmaking process relies on a combination of technical preparation, action and reaction, and coincidence. Truly remarkable is the observation that in the result of Mariën’s metaphorical journey of creation (the painting) one can visibly recognize gestures and movements that in combination with colors and light, give the impression of a genesis. In this lies the unique quality of the artworks of Anne Mariën. Just like the evocative feeling that we receive when we are looking at a scenic landscape, we can’t say anything about it, because all words would fall short of the immersive experience. Anne Mariën’s unpaintable work is just that.

- Jan Van Woensel

Jan Van Woensel is a curator, art critic and researcher based in Mechelen (BE) and Prague (CZ). He is the founder of зараз: platform for emerging artists and curators from Ukraine, and as of December 2023, he works as the studio manager of Anne Mariën. As a writer, he contributes to Flash Art Magazine and Fotograf Magazine.

Het onschilderbare

Ik ontmoette de kunstenaar Anne Mariën in een buitenwijk van Mechelen, België, waar ze woont en werkt. Ik leerde haar voor het eerst kennen via de Koninklijke Lucasgilde, de kunstenaarsgilde die in 1886 werd opgericht en waar ze lid van is, toen ik onderzoek deed ter voorbereiding van een groepstentoonstelling voor het Cultureel Centrum van Mechelen in 2017. In haar atelier deden sommige kunstwerken me spontaan denken aan de aquarellen van Mary Abbott (1921 - 2019), een van de baanbrekende vrouwen op het gebied van abstracte schilderkunst, die op dezelfde manier levendige kleuren en energieke penseelstreken gebruikte om emotionele abstracties van de natuur te creëren. Andere kunstwerken troffen me omwille van hun authenticiteit en intensiteit: explosies van verf, alsof je naar iets keek dat van nature rusteloos was en voortkwam uit de diepten van een visionaire ziel. Anne Mariën schildert het “onschilderbare”.

 Tot haar veertigste volgde Mariën geen formele kunstopleiding en maakte ze enkel af en toe tekeningen en schetsen tijdens haar reizen en vakanties. Toen in 2000 in een krant een advertentie verscheen van de lokale kunstenaar en activist Frans Croes (1936 - 2011) waarin hij aankondigde op zoek te zijn naar studenten, schreef ze zich in. Twee jaar lang reisde ze elke zondagochtend naar het huis van Croes in het idyllische gehucht het Zennegat, een samenvloeiing van drie rivieren, om in zijn zolderatelier te schilderen en tekenen, en te filosoferen over het leven. Het is niet zeker hoeveel invloed de kunstenaar had (zijn werk wordt beschreven als geïnspireerd door mystiek, esoterie, symboliek en erotiek), maar toen ze hem een abstract expressionistisch schilderij liet zien, haar eerste ooit, benoemde Croes het enthousiast als "een orgasme". Vanaf dat moment begreep Mariën dat de artistieke motivatie die ze al zo lang diep van binnen voelde, en de uitdrukkingstaal die ze zocht, nu op een zinvolle manier samenkwamen. Zoals het voor Mary Abbott was, raakte ook voor Anne Mariën de abstractie haar “opeens”. En men kan zeggen dat het de wekelijkse sessies in het atelier van Croes waren die haar naar haar eigen licht leidden. In haar eigen woorden herinnert Mariën zich dat "Frans Croes me vergezelde op mijn pad naar de ontdekking van mijn artistieke taal. Hij leerde me moedig te zijn en mijn eigen inspiratie te vinden". Na deze artistieke bevrijding raadde hij de kunstenaar aan altijd trouw te blijven aan haar eigenheid, zich niet te schikken naar de dogma's van de academische wereld (waar ze haar opleiding zou voortzetten) en gaf hij toe dat hij haar niets meer kon leren. De ware kunstenaar Anne Mariën werd zogezegd geboren uit dat geschilderde "orgasme". De climaxen in de kunst van Mariën zijn wellicht niet seksueel. In plaats daarvan hebben ze betrekking op een oerkracht, op de oorsprong van het leven en de natuur.

 De schilderijen van Anne Mariën zijn nooit gebaseerd op één enkel beeld (van de natuur), maar eerder op een verzameling ervaringen en indrukken die ze opdoet op haar reizen, die haar aandacht trekken, die ze internaliseert, bijna spiritueel, en die ze terug oproept tijdens het schilderen. In feite schuilt hierin een aspect van haar oeuvre dat tot nu toe onderbelicht is gebleven. Mariën kan een kunstenaar-reiziger worden genoemd. Haar omzwervingen inspireren haar werk niet alleen, het is er ook afhankelijk van. De diversiteit en constante verandering van de natuur, haar formidabele kracht, licht, kleuren, exotisme, uitgestrektheid en onderdompeling kan alleen volledig worden ervaren door het verkennen van het buitenleven. Haar reizen naar plaatsen die bekend staan om hun adembenemende landschappen omvatten landen zoals: Noorwegen, Ierland, Griekenland, Spanje, Portugal, Frankrijk, Kroatië, Slovenië, Tsjechië, Vietnam, Thailand, Panama, Argentinië, Ecuador, Jordanië, Kaapverdië, Oeganda en de Verenigde Staten. Thuisgekomen fungeert het atelier van de kunstenaar als een meditatieruimte waar een introspectieve reis plaatsvindt die is geïnspireerd door de fysieke ervaringen die ze onderweg heeft opgedaan, maar die ook de arena is voor nieuwe creaties. Voor de kunstenaar herinneren haar schilderijen aan de fysieke blootstelling aan de elementen van de natuur; een onderwerp dat niet figuratief kan worden geïllustreerd maar waarmee enkel kan worden geëxperimenteerd in gepersonaliseerde abstracte uitingen. In een brief aan de kunstenaar schreef de voormalige Cultuurfunctionaris van Mechelen, kunstverzamelaar en vriend, Frank Nobels, dat "het oeuvre (van Anne Mariën) niet met één woord te omschrijven is. Ze is een authentieke kunstenaar die zelfkritisch is. Ze verkent, verlegt haar grenzen en gaat creatieve avonturen aan. Elk kunstwerk kan omschreven worden als een bezielde poging om de totaliteit van het leven te vatten". Experiment is belangrijk voor het artistiek werk van Mariën. Experimenteren ondermijnt in wezen het idee van de mogelijkheid om het schilderij te controleren, en als zodanig merkt ze op dat haar maakproces berust op een combinatie van technische voorbereiding, actie en reactie, en toeval. Werkelijk opmerkelijk is de observatie dat in het resultaat van Mariën’s metaforische scheppingsreis (het schilderij), gebaren en bewegingen te herkennen zijn die in combinatie met kleuren en licht de indruk wekken van een ontstaansgeschiedenis. Daarin schuilt de unieke kwaliteit van de kunstwerken van Anne Mariën. Net als het gevoel dat we krijgen als we naar een uitgestrekt landschap kijken, kunnen we er niets over zeggen, omdat alle woorden te kort zouden schieten t.o.v. de werkelijke en meeslepende ervaring. Het “onschilderbare” thema in het oeuvre van Anne Mariën is precies dat.

- Jan Van Woensel

Jan Van Woensel is curator, kunstcriticus en onderzoeker in Mechelen (BE) en Praag (CZ). Hij is de oprichter van зараз: platform for emerging artists and curators from Ukraine, en sinds december 2023 werkt hij als studio manager voor Anne Mariën. Als schrijver levert hij bijdragen aan Flash Art Magazine en Fotograf Magazine.

Through Anne Mariën’s works, you can begin wandering, the spaces presented are not specific, do not indicate a defined space and therefore also allow wandering in our minds. The term “Reverie”refers to staying in an open state to absorb the emotional experience, through which one can begin to ask questions about the space.

As we can see at the work, we are in an abstract white space, which revealed dark areas deceptive as cracks. It is not clear whether the viewer is on a snowed surface and the ground opens below the legs or if we are at the bottom of a cave and see from above the exit that will save us. Are these cracks on earth or cracks in our souls?

Within the white, smearing, and blurring there is silence, the visual representation of the stillness evoked in me many thoughts related to the experience of the representation and how it is perceived by the creator and in the same breath by the viewer. If every image “tells a story”, is there a silent image?

According to Maurice Blanchot (1907-2003), we think that the image comes after the object, it is a continuation of it and we imagine it, but he claims that we must distance ourselves from the image to perceive it. “What turned into an image, in the blink of an eye, here it became intangible, non-actual, indifferent, not the same thing only removed but the thing itself as distance, the presencewithin the absence, tangible precisely because it is intangible.”...The image is the form of the presence of the absence, the way of the appearance of what does not appear in the world of phenomena, a shadow whose domain is nowhere, remaining a remote and inaccessible world. Will we freeze in Anne’s white, or will we escape it?

- Adi Karelitz

Adi Karelitz is a lecturer at the Department of Visual Communication Design at HIT, Holon Institute of Technology, and she is invested in academic theory and freelance design work. She holds an M.A. with honors from the Interdisciplinary Arts Program of the Faculty of Art, Tel-Aviv University, and researches digital and analog faults in the field of visual art, with an emphasis on Glitch Art.

Anne Mariën: Bestaat er een stil beeld?

Doorheen de werken van Anne Mariën kan je beginnen te dwalen; de ruimtes in haar schilderijen zijn niet specifiek, ze geven geen afgebakende ruimte aan en laten ons daarom ook dwalen in onze geest. De term "Reverie" verwijst naar het houden van een open geestestoestand om emotionele ervaringen te absorberen, waardoor men vragen kan gaan stellen over de afbakeningen van de ruimte.

Zoals we kunnen zien in het werk Untitled (2017) bevinden we ons in een abstracte, grotendeels witte ruimte, waarin enkele donkere gebieden worden onthuld die zich zouden kunnen voordoen als scheuren. Het is niet duidelijk of de kijker zich op een besneeuwde oppervlakte bevindt met de grond die opent onder zijn voeten, of dat hij zich op de bodem van een grot bevindt en boven zich de uitgang ziet die hem zal bevrijden. Zijn dit scheuren in de aarde of zijn het scheuren in onze ziel?

Te midden van het wit, het uitsmeren en vervagen, is er de stilte. De visuele weergave van zo'n stilte roept gedachten op die te maken hebben met de ervaring van de representatie, maar ook met hoe de stilte wordt waargenomen door de maker en door de kijker. Als elk beeld "een verhaal vertelt", kan er dan een stil beeld bestaan?

Volgens Maurice Blanchot (1907 - 2003) zijn we geneigd te denken dat het beeld na het object komt, dat het een voortzetting ervan is, en dat we het ons vervolgens in-beelden. Hij beweert dat we afstand moeten nemen van het beeld om het te kunnen waarnemen. "Elk iets dat wordt uitgedrukt in een beeld, wordt, in een oogwenk, ongrijpbaar, niet-actueel, on-gelijk, niet identiek maar verwijderd, het ding zelf wordt (uitgebeeld als) afstand, de aanwezigheid binnen die afwezigheid, het oorspronkelijke onderwerp wordt tastbaar precies omdat het ongrijpbaar is." (...) Het beeld verschijnt als een vorm van de aanwezigheid van de afwezigheid, als een manier van het verschijnen van wat niet meer verschijnt in de wereld van verschijnselen, als een schaduw wiens domein nergens is, en in de afgelegen en ontoegankelijke wereld van het idee blijft. Bevriezen we in de witte ruimte van Anne Mariën’s Untitled (2017), of ontsnappen we eraan?

- Adi Karelitz

Adi Karelitz is docent aan de afdeling Visual Communication Design aan het HIT, Holon Institute of Technology, en werkt aan theorie projecten en als freelance ontwerper. Ze heeft een cum laude M.A. van het Interdisciplinary Arts Program van de Faculty of Art, Tel-Aviv University, en onderzoekt digitale en analoge fouten op het gebied van visuele kunst, met de nadruk op Glitch Art.

"De laatste jaren ontwikkelt ze een eigen abstracte stijl waarin kleur prominent aanwezig is. Anne geeft haar kleuren de vrijheid en laat ze een eigen weg zoeken op het doek. Ze brengt haar verf aan in verschillende lagen waardoor er een rijke schakering in haar kleurwerking ontstaat."

"These last couple of years she developed and abstract style with an abundance of colours. Anne gives freedom to colour and let them find their way on the canvas. She applies paint in different layers which results in a rich shades of colours."

- Kris Vermeulen

"Anne Mariën's work takes inspiration from the forces found in nature: the diversity, the colours, the light, the constant flux and the power.

Nature appeals to all of us - within it we can meditate, find peace of mind and attain a unique sense of freedom. It is in the encounter with nature that we are forced to recognize the existence of something greater than ourselves,  that we, as living creatures, are part of this wonderful world. 

Through Marien's art we can immerse ourselves in the captured moment and share her fascination with a stormy sea, a giant rock formation, wide-open spaces and nature's ever changing moods."

- Jacques Brennan, Limerick, Ireland

“In onze woonkamer hangt een kunstwerk van Anne. Het is een prachtig schilderij dat de ruimte kleur geeft en perfect past in het interieur. Nadrukkelijk aanwezig, waardoor het de aandacht krijgt die het verdient. Het is een uniek doek waar je met bewondering naar kijkt. Het roept vragen op, laat verschillende lezingen toe, daagt uit. Het is een doek dat beklijft.

Het schilderij is een waterval van kleuren waarbij blauwe tonaliteiten overheersen en de abstractie het mogelijk figuratieve op bijzondere wijze benevelt. Het is verrassend hoe de gelaagdheid van de compositie natuurlijke elementen en strakke architectuurfragmenten doet vermoeden. Willekeurige vlekken en vormen bespelen het canvas zodat er orde in de chaos ontstaat. Het geheel getuigt van een indrukwekkende expressiviteit en blijft fascineren. Telkens opnieuw.

Maar het is slechts één kunstwerk, een momentopname in haar uitgebreide plastische oeuvre.

We kennen het werk van Anne al jaren. We zagen het evolueren tot het artistieke niveau dat ze vandaag bereikt heeft en door één constante gekenmerkt wordt: de passionele gedrevenheid waarmee ze schildert. Hoe ze in de weer is met penselen en verf, altijd bezield, nooit gratuit. Hoe ze de reële wereld on hold zet om een visionaire te laten openbloeien.

Haar oeuvre is getekend door de eerlijkheid waarmee ze haar kunstzinnige parcours uitzet. Het werk van een zoekende kunstenares die uitdaagt, grenzen verlegt en nieuwe creatieve avonturen tegemoet gaat.

Ze experimenteert met structuur en textuur, lijnen en vlakken, licht en donker, verstilling en beweging, spontane concepten en geometrische voorstellingen waarbij de natuur niet zelden de aanleiding is. Inspiratie vindt ze in reizen en beelden die ze in zich heeft opgenomen.

Haar kleurgebruik is overweldigend. Direct zichtbaar en pakkend, zowel in de zachte als in de harde tonen. Kleuren benadrukken het verhaal, versterken de sfeer en contrasteren zelden achteloos. Haar vormentaal is divers en meerduidig. Quasinonchalante strepen en vegen nodigen uit tot creatieve interpretaties en het aftasten van nieuwe mogelijkheden. Het is werk dat niet onder één noemer gevat kan worden maar een voortdurende poging is om het leven in zijn totaliteit - zijn rust én zijn onrust - te vatten.

Het artistieke verhaal van Anne is nog niet af. Verre van. We zijn benieuwd naar wat het ons in de toekomst zal brengen.”

- Frank Nobels

"Anneke Mariën ontvouwt een wereld die ontstijgt aan wat wij dagelijks ervaren. Toch bezorgt die intrigerende wereld ons een zekere geruststelling. Zij schept voor onze ogen een wereld van kleur die ons uitnodigt om binnen te dringen."

"Anneke Mariën unfolds a world that transcends our daily experiences, it’s intriguing yet comforting. She creates a world of colours before our eyes that invites us to enter."

- Bernard Defossez